Łacińska liczba mnoga angielskich rzeczowników

Niekiedy rozróżnienie między liczbą mnogą i pojedynczą nastręcza nie lada problemów. I żeby było jasne – nie mówię tu o sytuacji, gdy po wieczornych hulankach, drinkach z palemką, drinkach z wisienką, drinkach na ciepło i na kruszonym lodzie, z głową wirującą od tańców i wzrokiem pijacko kluczącym to tu, to tam – więc gdy w tym podobnych okolicznościach musimy odgadnąć liczbę pokazywanych nam palców i dochodzimy do wniosku, iż widzimy owych palców dajmy na to dwanaście albo minus trzy, to rozumiem. Ale gdy w stanie przykładnej trzeźwości i abstynencji ujrzymy angielskie słowo data używane jak rzeczownik w liczbie pojedynczej – a przecież data jest liczbą mnogą od datum – to można zacząć się zastanawiać, czy to błąd edytorski, zwykłe przeoczenie, czy też może nasz umysł figlarnie dwoi i troi niewinne rzeczowniki?

Cóż, okazuje się, iż owe rzeczowniki niewinne są tylko na pozór, a w istocie wiele słów w angielskim leksykonie pochodzących z języka łacińskiego rządzi się swoimi prawami. Ów prawa zostały nadane przez użytkowników języka – najzwyczajniej w świecie liczba pojedyncza kilku łacińskich rzeczowników przestaje być używana przez native speakerów, którzy zastępują ją liczbą mnogą. Dlatego też mniej zgrabne i nie tak wdzięcznie brzmiące słowo datum wypierane jest przez dużo atrakcyjniejsze data, w efekcie czego obydwa poniższe zdania są poprawne:

• This data is simply astonishing!
• The data you are showing are outdated.

W kręgach naukowych i akademickich wciąż można zaobserwować swoisty puryzm w kwestii łacińskich rzeczowników i dbałość o zachowanie historycznie poprawnej formy. Jak wiadomo naukowcy nie są trendy, zatem przestarzała łacina bardziej do nich trafia, niż do goniącej za wszystkim co cool i hip reszty społeczeństwa. Ech, biedni naukowcy… Tak czy siak, po dziś dzień odnajdziemy na kartach angielskich słowników pozostałości z języka łacińskiego. Poniżej znajdziecie przykłady co bardziej popularnych rzeczowników, wraz z definicją/opisem z angielsko-angielskich słowników.

alumna/alumnae; alumnus/alumni

Literally “foster daughter” and “foster son,” these words refer (mostly in American usage) to graduates of an educational institution. Most universities tend to use the masculine forms only. Alumnus is still in use as a singular, but some people use alumni as if it could be either singular or plural.

medium/media

The parts of this pair have taken on different meanings. The plural, media, has come to mean methods of communication such as newspapers, television, radio and film. Medium can mean the material used by an artist to produce an artistic creation. It can also mean any method for accomplishing something.

• As a reporter, he’s a member of the media.
•  Which of these mediums do you prefer, watercolor or oil?
•  By means of what medium do you expect to accomplish this?

appendix/appendices

The Latin plural is still in use, but one also hears appendixes.

formula/formulae

The Latin plural persists in scientific contexts, but one often hears formulas.

encyclopedia/encyclopediae

The English plural encyclopedias is more common than the Latin.

index/indices

The Latin plural is used in academic contexts, but one commonly hears indexes.

crisis/crises

The English plural “crisises” does exist but in this case the Latin plural crises [cry seez] is easier to say and will probably persist.

criterion/criteria

A pair that persists in both the Latin singular and plural.

• One judges the worth of a book according to a set of criteria. One criterion might be style. Another criterion might be accuracy.

phenomenon/phenomena

Both the singular and plural forms of this word are commonly used.

• A tornado is a phenomenon of Nature. Other phenomena are earthquakes, thunderstorms, and floods.

cactus/cacti

Some people still use the Latin plural, but one hears cactuses more and more often.

fungus/fungi

Both forms are in use, but one also hears funguses.

hippopotamus/hippopotami

Since most people now call them hippos, the Latin plural is not much in use. The plural hippopotamuses is a mouthful and when used tends to sound humorous.

Powiązane wpisy

• Grecka liczba mnoga angielskich rzeczowników