Problematyczna liczba mnoga: fish / fishes i fruit / fruits

Ryby i owoce w języku angielskim (szczególnie w liczbie mnogiej) są na tyle lingwistycznie ciężkostrawne, że potrafią przyprawić o mdłości lingwistów uparcie próbujących przetrawić sekret ich gorzkiej gramatycznej natury. Słowniki okazują się marnym remedium na ów przypadłość, jako że odnajdziemy w nich obydwa słowa zarówno w formie rzeczowników policzalnych (regularnych i nieregularnych), jak i niepoliczalnych. Którą zatem formę wybrać i czy w ogóle jest między nimi jakakolwiek różnica?

Zacznijmy od ryb. Biorąc pod uwagę wpisy słownikowe, wciąż dopuszczalne są dwie formy liczby mnogiej: fish oraz fishes, jednakże druga z form zdaje się zanikać w języku używanym przez Native Speakerów. Jak możemy przeczytać w Collins Cobuild English Usage (CCEU) 

In modern English, the plural of fish is fish, not fishes.

Z kolei w Oxford Advanced Learner’s Dictionary (OALD) odnajdziemy następujący fragment:

Fish is the usual plural form. The older form, fishes, can be used to refer to different kinds of fish.

Co ciekawe, w starszych angielskich przekładach Biblii istotnie dominuje forma fishes, z kolei w nowszych stosuje się fish. Obecnie nawet niektóre gatunki ryb (mianowicie łosoś: salmon; oraz pstrąg: trout) przybierają formę liczny mnogiej bez końcówki „-s”.

• I love salmon/trout (jako rzeczownik niepoliczalny).
• He caught three salmon/trout (jako rzeczownik policzalny z nieregularną liczbą mnogą).

Tak więc we współczesnym angielskim poprawne będą następujące zdania, w których fish występuje jako rzeczownik policzalny z nieregularną liczbą mnogą (bez „-s):

• Bob and I went fishing, and we caught 17 fish.
• There are four or five fish swimming around in my fish tank.

Oraz zdania, w których fish jest rzeczownikiem niepoliczalnym:

• I had a little fish and a salad for dinner.
• He eats a lot of meat, but he doesn't eat much fish.

Żeby nie było zbyt prosto, od powyższej reguły istnieje wyjątek. Otóż, gdy chcemy zaznaczyć, ze mamy na myśli różne gatunki ryb, forma fishes okaże się tą poprawną. Przykłady:

• Baxter is going to present his research on "Fishes of the North Atlantic" at the biologists' conference.
• Several fishes in the region have become extinct.

Uporaliśmy się z rybami, czas na owoce. Po raz kolejny z pomocą przychodzi CCEU, według którego słowo fruit z reguły występuje jako rzeczownik niepoliczalny, podobnie jak tea (herbata), coffee (kawa), flour (mąka), oil (olej), water (woda). Zatem mówiąc o kilku owocach, zwyczajowo użyjemy wyrażenia: some fruit lub three/four/five pieces of fruit. Kilka przykładów, w których forma fruits brzmiałaby dziwnie, lub byłaby po prostu błędna:

• Fruit is very good for you, and vegetables are too.
• There isn't much fresh fruit available at this time of year.
• I ate six pieces of that wonderful fruit and I want more!

Podobnie jak w przypadku ryb, gdy mówimy o różnych gatunkach owoców, powinniśmy zastosować formę fruits, co ilustrują poniższe zdania:

• On the tropical island, there are wonderful fruits growing all over.
• You should eat three different fruits per day.

Mam nadzieję, że powyższe nieco długie wyjaśnienie nie obrzydziło wam ryb i owoców, które - jakkolwiek kłopotliwe w języku angielskim - poza niepoliczalną formą gramatyczną posiadają niezliczoną ilość zalet.